Dobiegła końca 10. jubileuszowa edycja programu Eco-Miasto zorganizowana pod hasłem „Miasta. Ludzie. Przyszłość.”. W ramach obchodów dziesięciolecia, 10 października 2023 r. odbyły się w Warszawie: konferencja w Centrum Nauki Kopernik i uroczysta gala konkursu Eco-Miasto. Fundacja Veolia Polska była partnerem wydarzenia. Organizatorami programu Eco-Miasto są UNEP/GRID-Warszawa i Ambasada Francji w Polsce.
W mijającej dekadzie, program stanowił platformę dla dyskusji na temat kształtowania polskich miast tak, aby stawały się ośrodkami przyjaznymi dla ludzi, tworzenia jak najlepszych warunków do życia, pracy i rekreacji oraz kierunków stymulowania rozwoju miast, aby mogły one sprostać rysującym się wyzwaniom społeczno-ekologicznym. Cele popularyzacji zrównoważonego rozwoju miast, program realizował poprzez doroczne działania takie, jak konferencja i konkurs, ale także przez ekspercką publikację i warsztaty, inspirując wymianę doświadczeń pomiędzy samorządami, zachęcając do innowacji i nawiązywania współpracy między społecznościami miast i lokalnym biznesem.
Miasta. Ludzie. Przyszłość.
Konferencja Eco-Miasto 2023 "Miasta. Ludzie. Przyszłość." była punktem kulminacyjnym jubileuszowej, 10. edycji projektu Eco-Miasto. Podczas wydarzenia zwrócono uwagę na to, jak istotne jest międzysektorowe współdziałanie, ale także umiejętne pobudzanie zaangażowania w aktywność na rzecz globalnego klimatu i dobra wspólnego w wymiarze lokalnym. — Żyjemy w trudnych czasach. W czasach ogromnych wyzwań planetarnych, ale też wyzwań geopolitycznych, w czasach utraty bioróżnorodności, kryzysów: klimatycznego, wodnego, zanieczyszczeń środowiska, surowcowego. W tym czasie miasta stanowią integralną część naszego krajobrazu i to właśnie tu mamy szansę zmierzyć się z tymi problemami, ale też tworzyć rozwiązania. W tej edycji skupiamy się właśnie na tym aspekcie życia miast. — powiedziała otwierając wydarzenie Maria Andrzejewska, dyrektor generalna UNEP/GRID-Warszawa. Swoje wystąpienie zakończyła apelem — Stwórzmy lepszą przyszłość dla naszych miast i naszej planety! - Maria Andrzejewska, UNEP/GRID-Warszawa (Fot. Arkadiusz Pawłowski, UNEP/GRID-Warszawa)
W wystąpieniach otwierających konferencję nawiązano także do wartości współpracy w wypracowaniu efektywnych sposobów reagowania na szybko zachodzące zmiany. Magdalena Młochowska, dyrektor koordynator ds. zielonej Warszawy, reprezentująca Urząd m. st. Warszawa — współorganizatora wydarzenia, odniosła się do tematu konferencji wskazując na jego praktyczny wymiar. — Wnioski z rozmów z mieszkańcami pokazują nam, że żeby ludzie byli szczęśliwi, konieczne są inwestycje w ekologię. Te cele zaczynają się wzajemnie widzieć. Ale nikt nie zrobi tych zmian samemu. Potrzebujemy innych. Jako samorządy robimy wszystko, żeby osiągnąć neutralność klimatyczną, jednak krytyczna jest współpraca na poziomie rządowym. Konieczne jest zaangażowanie indywidualnych osób, ale też przedsiębiorcy w tę zmianę muszą się zaangażować — przekonywała.
Przesłanie niezwykle ważnej roli mieszkańców we wspólnym zadaniu mierzenia się z wyzwaniami klimatycznymi przekazała Minister Klimatu i Środowiska Anna Moskwa. Reprezentujący Ministerstwo Klimatu i Środowiska dyrektor Departamentu Spraw Międzynarodowych, Marcin Białek przyznał, że obecne na wydarzeniu duże grono osób zaangażowanych w politykę miejską jest zapowiedzią współpracy w zakresie rozwoju miast i związanego z nim procesu legislacyjnego.
Rewolucja bliskości
Według GUS (2020), 60% ludności Polski mieszka dzisiaj na terenach zurbanizowanych. Szacuje się też, że do 2050 r. prawie 85%. Europejczyków będzie mieszkać na miastach. Obszary miejskie są terenami najszybszego rozwoju, ale procesy urbanizacyjne potęgują podatność na zagrożenia związane ze zmianą klimatu. Na całym świecie najszybszy wzrost podatności na zagrożenia i narażenia miast występuje w miastach i osiedlach, w których zdolności adaptacyjne są ograniczone. Także, notowane w ostatnich latach następujące po sobie w szybkim tempie rekordy pomiarów temperatury i coraz częstsze ekstrema pogodowe, uświadamiają mieszkańcom pilną potrzebę modernizacji, aby przygotować miasta na nadchodzące wyzwania.
Wobec takich wyzwań stojących przed miastami, prof. Carlos Moreno, dyrektor Katedry Przedsiębiorczości i Innowacji Uniwersytetu Panthéon-Sorbonne i gość specjalny konferencji zadał pytanie o zmiany w życiu codziennym mieszkających w miastach ludzi. W wykładzie „Miasta przyszłości dla dobra ludzi i planety” szczegółowo omówił ideę miast jako ośrodków bliskości, którą w kontekście miast należy rozumieć jako zarówno przestrzeń fizyczną, jak i międzyludzką, gdzie układ przestrzenny umożliwia nam osobisty rozwój w interakcji z innymi. — Co miesiąc, co kwartał, co rok, krzywe temperatur się zmieniają i widzimy, że najcieplejsze miesiące to te ostatnie. To musi nas niepokoić. Miasta stanowią problem, ale miasta niosą też rozwiązania. I tak naprawdę, musimy je znaleźć w miastach, bo w miastach żyjemy. I tutaj wlaśnie Eco-Miasto odgrywa ważna rolę, ponieważ mówimy o miastach zrównoważonych, gdzie musimy godzić styl życia ze środowiskiem naturalnym.— przekonywał profesor Moreno.
Podczas konferencji, uczestnicy mieli możliwość wysłuchania dwóch debat. Pierwsza dyskusja pt. „Zielona transformacja miast w czasach wyzwań—efektywność energetyczna”, poświęcona była kooperacji jaką podejmują miasta aby wspólnie osiągać cele neutralności klimatycznej; druga, „Miasta przyszłości (przyjazne) dla ludzi, ludzie dla miast” dedykowana była rozwiązaniom organizacyjno- planistyczno- technicznym oraz partycypacji społeczeństwa w procesie podejmowania strategicznych decyzji. Ważną częścią wydarzenia, były również trzy sesje MIASTA, LUDZIE i PRZYSZŁOŚĆ.
Nagrody dla samorządów — finał 10. edycji konkursu Eco-Miasto
Zwieńczeniem jubileuszu 10-lecia była ceremonia ogłoszenia zwycięzców 10. edycji konkursu Eco-Miasto. Jury nagrodziło siedem miejskich projektów w czterech kategoriach i dwóch grupach konkursowych. W tym roku, w kategorii Zielono-Błękitna Infrastruktura, Jury przyznało tylko jedną nagrodę – dla miasta w grupie poniżej 100 tysięcy mieszkańców.
Nagrody wręczyli Ambasador Francji w Polsce Étienne de Poncins, Konsul Generalny w oraz dyrektor generalna UNEP/GRID-Warszawa, Maria Andrzejewska. — Kiedy zostałem Ambasadorem Francji w Polsce, odkryłem tę fantastyczną dwustronną inicjatywę, która ma niewiele odpowiedników w innych krajach. Dziesięć lat to prawdziwy kamień milowy. — powiedział Étienne de Poncins i dodał — Zapiszmy nową, jeszcze bardziej ambitną kartę. Otwórzmy debatę. Znajdźmy nowe rozwiązania, które będą jeszcze bardziej zrównoważone, sprawiedliwe i bardziej włączające.
Poniżej prezentujemy listę Zwycięzców w konkursie Eco-Miasto 2023:
W kategorii EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA, OZE, JAKOŚĆ POWIETRZA
- Warszawa (miasto powyżej 100 tysięcy mieszkańców) za konsekwentne działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej (program STOP SMOG, modernizacja oświetlenia ulicznego) oraz promowanie odnawialnych źródeł energii.
- Konin (miasto do 100 tysięcy mieszkańców) za kompleksowe podejście do poprawy efektywności energetycznej budynków, a także za inicjatywę edukacyjną, wspierającą mieszkańców w poprawie efektywności energetycznej i redukcji zanieczyszczeń w gospodarstwach domowych.
W kategorii ODPADY, GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM
- Poznań (miasto powyżej 100 tysięcy mieszkańców) za wysoki poziom recyklingu i innowacyjne działania związane z recyklingiem odpadów komunalnych, oraz m.in. projekt “Gratowiska”, który umożliwia ponowne wykorzystanie przedmiotów.
- Kępno (miasto do 100 tysięcy mieszkańców) za efektywne działania zapobiegające powstawaniu odpadów, w tym "klamotowisko" oraz za kampanie edukacyjne promujące odpowiedzialną gospodarkę odpadami.
W kategorii ZIELONO-BŁĘKITNA INFRASTRUKTURA
Jury zdecydowało nie przyznać nagrody głównej w grupie miast powyżej 100 000 mieszkańców,
- Niepołomice (miasto do 100 tysięcy mieszkańców) nagroda za projekt "Błonia Niepołomickie" czyli nowy park o powierzchni prawie 6 ha, ulokowany niedaleko Zamku Królewskiego.
W kategorii ZRÓWNOWAŻONA MOBILNOŚĆ
- Rybnik (miasto powyżej 100 tysięcy mieszkańców) za innowacyjne podejście do transportu zbiorowego, w tym zakup autobusów elektrycznych oraz budowę ogólnodostępnej stacji zasilania pojazdów wodorem. Miasto prowadzi także działania zachęcające mieszkańców do korzystania z transportu zbiorowego.
- Ostrowiec Świętokrzyski (miasto do 100 tysięcy mieszkańców) za zaangażowanie w rozwój zrównoważonej mobilności miejskiej, inwestycje w infrastrukturę i usługi transportu publicznego, a także za konsekwentne podejście do ekologicznego transportu.
Wyróżnienia przyznano miastom:
- Poznań za kompleksowe podejście do planowania zielono-błękitnej infrastruktury, obejmujące adaptację do zmian klimatycznych, ochronę różnorodności biologicznej oraz aktywne zaangażowanie i edukację społeczeństwa.
- Piaseczno za dbałość o naturalne siedliska przyrodnicze w tkance miasta oraz za głębokie zrozumienie problemów środowiskowych.
- Gdynia za wieloletnie inicjatywy promujące rozwój ruchu rowerowego.
- Kraków za kompleksowe podejście do gospodarki odpadami oraz za prowadzenie licznych działań edukacyjnych dot. gospodarki odpadami skierowanych do mieszkańców.
Nagrody specjalne partnerów strategicznych projektu:
- Nhood Polska przekazało 12 000 zł na szkolenia z zakresu zrównoważonego rozwoju dla Piaseczna
- Renault Polska umożliwi miesięczne użytkowanie elektrycznego auta Renault Megane władzom miast Rybnik i Ostrowiec Świętokrzyski
- Fundacja Veolia postanowiła przyznać swoje nagrody dla Poznania i Warszawy -- zakup krzewów i sfinansowanie ich nasadzeń, w miejscach wskazanych przez Miasta.